امروزه با پیشرفت تکنولوژی نام فضای ابری، رایانش ابری یا همان Cloud Computing بر سر زبان ها افتاده است. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع سرویس های محاسباتی ابری مانند سرورها و فضای ذخیره سازی ابری، نرم افزارهای تجزیه و تحلیل، پایگاه های اطلاعاتی و.. بپردازیم. در سرویس های رایانش ابری در واقع شرکت ها به جای استفاده از زیرساخت های محاسباتی و مرکز داده می توانند از سرویس های ابری استفاده کنند. در در ادامه به بررسی مزایا و معایب سرویس های ابری می پردازیم.
رایانش ابری چیست؟
منظور از رایانش ابری (Cloud Computing) پردازش هرچیز شامل ذخیره سازی، تجزیه و تحلیل و محاسبات در بستر اینترنت است. در واقع پیاده سازی سرویس های رایانش ابری نیازی به زیرساخت سخت افزاری ندارد. استفاده از رایانش ابری این امکان را به افراد می دهد تا در هر زمان و مکان امکان استفاده از سرویس مورد نیاز را داشته باشند. بنابراین نیاز به حمل هارد دیسک یا فلش برای جا به جایی فایل ها و یا لپ تاپ برای دسترسی به نرم افزارهای مورد نیاز نیست.
این مهم را باید در نظر داشت که با استفاده از رایانش ابری نیازی به تهیه، تعمیر و نگهداری تجهیزات شبکه و سخت افزار نیست. بنابراین هزینه ها به طور قابل توجهی کاهش می یابد. بنابراین با کاهش هزینه ها و سهولت دسترسی به امکانات مورد نیاز بهره وری، سرعت و کارایی، عملکرد و امنیت سرویس ها افزایش می باید. دلیل نام گذاری رایانش ابری، استفاده از فضای ابری است.
شرکت هایی که سرویس های ابری ارائه می دهند، امکان ذخیره فایل ها، برنامه ها و اطلاعات را روی سرور های راه دور می دهند. فضای ابری باعث می شود کاربران برای راه اندازی یک سرویس نیاز به راه اندازی و نگهداری سخت افزار و زیرساخت نداشته باشند و کلیه ی این امکانات باید از طرف شرکت ارائه دهنده خدمات ارائه و پشتیبانی گردد.
سوالی که پیش می آید این است که آیا از فضای ابری می توان برای پردازش های سنگین استفاده کرد؟ در واقع فضای ابری نیز مانند زیرساخت شبکه دارای مشخصات و کانفیگ های مختلفی است. بنابراین قبل از تهیه فضای ابری باید تمام نیازهای خود را سنجیده و چشم اندازی از میزان رشد سرویس خود داشته باشید. با در نظر گرفتن موارد فوق باید فضایی متناسب با نیاز از شرکت مربوطه درخواست نمود. از دیگر مزایای رایانش ابری پرداخت مبلغ به میزان مصرف است.
سرویس های مهم رایانش ابری چگونه کار می کند؟
طبیعی است ماهیت و نیاز کسب و کارها متفاوت است و برای تامین نیاز آن ها نمی توان از رایانش ابری یکسان استفاده نمود. رایانش ابری دارای سرویس های مختلفی است که با توجه به نیاز هر کسب و کار باید از آن استفاده کرد. رایانش ابری از سه سرویس تشکیل شده است:
1) زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS: Infrastructure-as-a-Service)
2) پلتفرم به عنوان سرویس (Paas: Platform-as-a-Service)
3) نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS: Software-as-a-Service)
انواع سرویس های رایانش ابری
در ادامه به معرفی انواع سرویس های رایانش ابری می پردازیم.
زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS) در رایانش ابری
منظور از زیرساخت به عنوان سرویس در واقع منابع سخت افزاری مجازی سازی شده است. در این سرویس که به زیرساخت ابری عمومی هم معروف است، زیرساخت ها توسط ارائه دهنده خارج از مکان فیزیکی شرکت شما ایجاد شده و در اختیار شما قرار می گیرد.
در سرویس IaaS، ارائه دهندگان خدماتی مانند میزبانی تجهیزات سخت افزاری، سرورها، سیستم های ذخیره سازی و غیره را به مشتریان عرضه می کنند. همچنین می توان جهت نگهداری سیستم ها در حین کار، تهیه نسخه پشتیبان از داده ها و … از شرکت ارائه دهنده درخواست خدمت کرد.
پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS)
منظور از پلتفرم به عنوان سرویس یا بستر به عناون سرویس بستری است که مشتریان را قادر می‌سازد تا بدون نیاز به ایجاد زیرساخت سخت افزار یا شبکه نرم افزارهای خود را توسعه دهند. سرویس PaaS معمولا مورد استفاده برنامه نویسان است و این امکان را دارند تا نرم افزار مورد نظر خود را نوشته، توسعه و تست کنند. در نهایت نیز می توانند با طراحی وب پیج آن را در اختیار کاربران خود قرار دهند.
نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) در رایانش ابری
در مدل SaaS نرم افزار یا برنامه در بستر اینترنت سرویس می دهند و اجرا می شوند. در این حالت نیازی به نصب نرم افزار روی سیستم افراد نیست و. در هر لحظه کاربران می توانند از طریق وب به نرم افزار مورد نیاز متصل شوند و از آن استفاده کنند. در مدل نرم افزار به عنوان سرویس کلیه ی خدمات تعمیر، نگهداری و عیب یابی به عهده شرکت ارائه دهنده است و در صورت بروز مشکل باید توسط شرکت مربوطه رفع عیب شود.
سرویس های رایانش ابری IaaS، PaaS و SaaS چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
طبیعی است هر کسب و کاری با توجه به نیازای خود لازم است سرویس رایانش ابری خود را انتخاب کند. اما باید توجه داشت گاهی استفاده از یکی از سرویس های فوق جوابگوی نیازهای کاربران نیست. می توان از سرویس های فوق به صورت ترکیبی استفاده کرد. در این شرایط باید بدانیم تفاوت اصلی این سرویس ها چیست؟ در واقع زمانی باید اقدام به تهیه IaaS نمود که صرفا به زیرساخت نیاز داریم. به عنوان مثال برای تهیه فضای ذخیره سازی ابری و…
مدل PaaS بیشتر مورد استفاده developer ها و برنامه نویسان است. در این سرویس برنامه نویس می تواند کلیه ی نیازهای خود را از نوشتن کد اولیه تا تست نهایی انجام دهد. در آخر نیز در مدل SaaS نگهداری، عیب یابی و تعمیر زیرساخت به عهده شرکت ارائه دهنده است و کاربر می تواند به نرم افزار مورد نیاز خود از طریق بستر وب دسترسی داشته باشد.
مزایا و معایب استفاده از فضای ابری چیست؟
زمانی که تکنولوژی جدیدی به بازار معرفی می شود لازم است مراحل بلوغ خود را طی کند تا بتوان ان را ابزاری بی عیب یا کم نقض دانست. رایانش ابری نیز از این قاعده مستثنا نیست. رایانش ابری به واسطه کاهش نیاز به زیرساخت سخت افزاری در روزهایی که حفظ محیط زیست اولویت تمامی افراد است بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه به بررسی برخی مزایا و معایب این تکتولوژی نوظهور خواهیم پرداخت.
مزایای استفاده از رایانش ابری
- کاهش هزینه ها و صرفه جویی در منابع
- افزایش امنیت اطلاعات
- انعطاف پذیری و امکان دسترسی به داده ها در هر شرایط
- دسترسی به داده ها و اطلاعات با هر سیستم و ساختار
- کاهش نیاز به نیروی انسانی
- افزایش همکاری با سایرین بدون محدودیت دسترسی
- افزایش کیفیت با نظارت دائمی
- سهولت در بازیابی اطلاعات
- قابلیت بروز رسانی اتوماتیک
- قابلیت جلوگیری از نابودی اطلاعات
۱۰ توصیه کاربردی برای استفاده از رایانش ابری
نیازهای خود را دقیق مشخص کنید: قبل از انتخاب سرویس ابری، فهرستی از نیازهای کسب‌وکارتان (ذخیره‌سازی، نرم‌افزار، پردازش داده و …) تهیه کنید تا سرویس متناسب انتخاب شود.
مدل مناسب (IaaS, PaaS, SaaS) را انتخاب کنید: اگر فقط به زیرساخت نیاز دارید IaaS، اگر توسعه نرم‌افزار می‌کنید PaaS، و اگر نرم‌افزار آماده می‌خواهید SaaS بهترین انتخاب است.
به امنیت داده‌ها توجه کنید: سیاست‌های امنیتی و مکانیزم‌های رمزنگاری سرویس‌دهنده را بررسی کنید تا مطمئن شوید اطلاعات حساس شما محافظت می‌شوند.
مقیاس‌پذیری (Scalability) را در نظر بگیرید: سرویسی انتخاب کنید که همزمان با رشد کسب‌وکار شما بتواند منابع بیشتری در اختیارتان بگذارد.
مدل پرداخت مناسب را انتخاب کنید: پرداخت بر اساس میزان استفاده (Pay as You Go) برای استارتاپ‌ها به‌صرفه است، ولی برای شرکت‌های بزرگ مدل اشتراکی (Subscription) ممکن است بهتر باشد.
به محل دیتاسنتر توجه کنید: نزدیکی دیتاسنتر به موقعیت جغرافیایی شما باعث افزایش سرعت و کاهش تأخیر (Latency) می‌شود.
از قابلیت پشتیبان‌گیری (Backup) مطمئن شوید: بررسی کنید سرویس‌دهنده امکان بکاپ‌گیری خودکار و بازیابی سریع اطلاعات را ارائه می‌دهد یا نه.
یکپارچگی با سیستم‌های موجود را بررسی کنید: سرویس ابری باید بتواند با نرم‌افزارها و ابزارهای فعلی شرکت شما (مثل CRM یا ERP) هماهنگ شود.
آموزش کارکنان را جدی بگیرید: کارمندان باید نحوه استفاده امن و درست از ابزارهای ابری را یاد بگیرند تا از بروز خطا یا نشت اطلاعات جلوگیری شود.
برنامه جایگزین (Plan B) داشته باشید: همیشه احتمال قطعی یا مشکل در سرویس‌دهنده وجود دارد؛ یک راهکار پشتیبان برای ادامه کار در نظر بگیرید.
کاربرد تکنولوژی رایانش ابری در نرم‌افزارهای مختلف
رایانش ابری امروز به ستون اصلی بسیاری از نرم‌افزارهای پرکاربرد تبدیل شده است. شرکت‌های بزرگی مثل گوگل، مایکروسافت و آمازون سال‌هاست از این فناوری برای ارائه نرم افزارهای آنلاین استفاده می‌کنند. برای مثال:
گوگل ورک‌اسپیس (Google Workspace) مجموعه‌ای از ابزارها مانند Google Docs، Sheets و Drive را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. به این ترتیب بدون نیاز به نصب نرم‌افزار، می‌توانید با موبایل یا لپ‌تاپ و تنها با یک حساب جیمیل به تمام فایل‌ها و پروژه‌های خود دسترسی داشته باشید.
مایکروسافت ۳۶۵ (Microsoft 365) امکان استفاده آنلاین از نرم‌افزارهایی مثل Word، Excel و Outlook را فراهم می‌کند و داده‌ها به‌صورت ابری همگام‌سازی می‌شوند.
بسیاری از نرم‌افزارهای تخصصی مثل نرم‌افزارهای حسابداری، حضور و غیاب آنلاین و CRM نیز امروزه به شکل ابری ارائه می‌شوند. این یعنی شرکت‌ها دیگر نیازی به نصب و نگهداری نرم‌افزار روی سرورهای داخلی ندارند و می‌توانند به‌صورت اشتراکی از خدمات استفاده کنند.
✅ توصیه کاربردی: هنگام انتخاب یک نرم افزار ابری، حتماً به امنیت داده‌ها، سرعت دسترسی و قابلیت پشتیبان‌گیری آن توجه کنید. همچنین بررسی کنید که آیا سرویس‌دهنده امکان یکپارچه‌سازی با ابزارهای دیگر کسب‌وکار شما را دارد یا خیر.
حضور و غیاب آنلاین با رایانش ابری
حضور غیاب ابری باعث می شود مدیران در هر لحظه بتوانند وضعیت حضور غیاب پرسنل خود را پیگیری کنند. بنابراین مدیران و کارمندان مایلند با این سیستم کنترل تردد یعنی حضور و غیاب آنلاین با رایانش ابری کار کنند تا در هر لحظه بتوانند مجوزهای خود را ثبت کنند.
شرکت مهندسی کسرا همیشه در تلاش بوده تا در زمینه تکنولوژی همگام با تکنولوژی روز دنیا پیش برود. از همین رو سامانه حضور و غیاب آنلاین ابری خود را طراحی کرده و به بازار عرضه نموده است.
سامانه های حضور و غیاب آنلاین با رایانش ابری نیازی به راه اندازی سخت افزاری و دستگاه حضور غیاب ندارند و شما فقط به تعداد پرسنل خود پنل کاربری خود را شارژ می نمایید. بنابراین علاوه بر کاهش چشمگیر هزینه ها می توانید از کلیه ی ویژگی ها و مزایای فضای ابری بهره مند شوید.
سوالات متداول
۱. رایانش ابری چیست و چه کاربردی دارد؟
رایانش ابری به استفاده از منابع محاسباتی مثل سرورها، ذخیره‌سازی و نرم‌افزارها از طریق اینترنت گفته می‌شود. این فناوری امکان دسترسی آسان، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری را فراهم می‌کند.
۲. تفاوت IaaS، PaaS و SaaS چیست؟
IaaS: ارائه زیرساخت سخت‌افزاری مثل سرورها و ذخیره‌سازی.
PaaS: بستری برای توسعه و تست نرم‌افزار.
SaaS: نرم‌افزارهای آماده که بدون نصب، از طریق اینترنت در دسترس هستند.
۳. مزایای اصلی استفاده از رایانش ابری کدام‌اند؟
مهم‌ترین مزایا شامل کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت و انعطاف‌پذیری، امنیت بهتر، به‌روزرسانی خودکار، و دسترسی به داده‌ها از هر مکان است.
۴.آیا رایانش ابری برای پردازش‌های سنگین مناسب است؟
بله، با انتخاب سرویس ابری متناسب با نیاز (مثل سرورهای قدرتمند IaaS) می‌توان حتی پردازش‌های سنگین را هم در بستر ابری انجام داد.
یک پاسخ
تکنولوژی ابری علم خیلی روزی هست. توی ایران هنوز خیلی جای پیشرفت داره. من خودم مهندس شرکتی توی ح.زه شبکه هستم. جای خوشحالیه که حضور غیاب کسرا به این سمت رفته.