اولین مفهومی که معمولاً پس از شنیدن عبارت «امنیت شغلی» یا Job Security به ذهن افراد خطور میکند، احتمال از دست دادن شغل به دلیل مشکلات اقتصادی در جوامع مختلف است. این دیدگاه تا حد زیادی درست است، چراکه شرایط اقتصادی هر جامعه نقش پررنگی در میزان امنیت شغلی افراد ایفا میکند. بهطور معمول، در دوران رونق اقتصادی فرصتهای شغلی افزایش یافته و ثبات شغلی بیشتر میشود، در حالیکه در دورههای رکود اقتصادی، بسیاری از افراد ممکن است شغل خود را از دست بدهند.
با این حال، تحقیقات اخیر نشان میدهد که وضعیت اقتصادی تنها عامل تعیینکننده در امنیت شغلی نیست. در واقع، مجموعهای از عوامل فردی، سازمانی و اجتماعی میتوانند بر ثبات شغلی افراد تأثیرگذار باشند.
در ادامه این مقاله، به بررسی مهمترین عواملی خواهیم پرداخت که میتوانند امنیت شغلی شما را تقویت و تضمین کنند.
چطور امنیت شغلی داشته باشیم؟
احتمالاً برای شما هم پیش آمده است که در طول سالهای کاریتان، احساس نگرانی از دست دادن شغل را تجربه کرده باشید. در چنین شرایطی، پرسشهای زیادی ممکن است به ذهن خطور کند:
آیا ممکن است شغلم را از دست بدهم؟
آیا آینده کاری روشنی در انتظار من است؟
چرا قرارداد کاریام کوتاهمدت بسته میشود؟
چرا حضور و غیاب من تا این حد بر ارزیابی عملکردم تأثیر دارد؟
و دهها پرسش دیگر که این روزها ذهن بسیاری از کارکنان را درگیر کرده است.
اما پرسش اصلی اینجاست: چطور میتوان با این نگرانیها مقابله کرد و از میزان امنیت شغلی خود آگاه شد؟
در واقع، امنیت شغلی تنها به عوامل بیرونی مانند وضعیت اقتصادی یا سیاستهای سازمان محدود نمیشود؛ بخش مهمی از آن به مهارتها، نگرش و رفتار حرفهای خود ما برمیگردد.
در ادامه، به بررسی مهمترین عواملی خواهیم پرداخت که میتوانند به شما کمک کنند امنیت شغلیتان را تقویت کرده و در مسیر رشد حرفهای با اطمینان بیشتری حرکت کنید.

1) عملکرد شخصی در محیط کار
بیتردید یکی از مهمترین عوامل در حفظ شغل و دستیابی به امنیت شغلی، عملکرد فرد در محیط کار است. میزان مسئولیتپذیری کارکنان و تلاش آنها برای پیشرفت و توسعهی سازمان، نقشی کلیدی در تثبیت موقعیت شغلیشان دارد.
زمانی که عملکرد شما مورد توجه مدیران قرار گیرد و آنها از حجم تلاش، دقت و تعهد کاریتان آگاه شوند، ارزش و جایگاه شما در سازمان افزایش مییابد. در چنین شرایطی، مدیران درمییابند که شما تنها برای انجام وظایف روزمره استخدام نشدهاید، بلکه پیشرفت و موفقیت سازمان برایتان اهمیت دارد.
این طرز فکر و نوع عملکرد باعث میشود شما بهعنوان عضوی مؤثر و قابل اعتماد در تیم شناخته شوید؛ در نتیجه، احتمال از دست دادن شغل کاهش یافته و سطح امنیت شغلی شما بهطور قابلتوجهی افزایش مییابد.
2) رفتار مدیران سازمانی
اگر به تازگی مشغول به کار شده اید با در نظر گرفتن مواردی از جمله رفتار مدیران آن سازمان در نحوه بستن قراردادها و همچنین سوابق کاری سایر همکاران خود در سازمان قادر هستید آینده شغلی خود و امنیت شغلی تان را در آن سازمان تا حد زیادی پیش بینی کنید. در بسیاری از موارد وجود افراد با سابقه بالا در یک شرکت نشان دهنده فرهنگ بالای سازمانی در حفظ کارمندان قدیمی و آموزش آنها به جای جایگزینی آنها با افراد جدید است.
3) عوامل اقتصادی
بدون شک وضعیت اقتصادی هر جامعه از عوامل موثر در امنیت شغلی افراد است. کاهش تولیدات داخلی و از کار افتادن بسیاری از کارخانه ها به دلیل افزایش تورم و فشارهای مالی از جمله پیامدهای وضعیت اقتصادی نامطلوب و نبود ثبات اقتصادی در یک جامعه است. نتیجه چنین وضعیتی تعدیل کردن بسیاری از نیروی های فعال و بیکار شدن کارگران زیادی است.
4) امنیت روانی در محل کار
اگر در سازمانی مشغول به کار هستید که فرصت رشد و پیشرفت شغلی برای شما فراهم نشده است، یا تلاش و مسئولیتپذیریتان از سوی مدیران دیده نمیشود، ممکن است بهتدریج دچار احساس بیانگیزگی و نارضایتی شوید. چنین شرایطی میتواند فشار روانی قابلتوجهی ایجاد کند و در نهایت ادامهی فعالیت در آن محیط را برای شما دشوار سازد.
در واقع، حتی اگر در یک سازمان بزرگ با درآمد بالا مشغول به کار باشید، نبودِ امنیت روانی میتواند آیندهی شغلی شما را تهدید کند. احساس بیارزشی، بیتوجهی یا نادیده گرفته شدن از سوی مدیران و همکاران، به مرور باعث کاهش عملکرد و افزایش تمایل به ترک شغل میشود.
بنابراین، امنیت شغلی تنها به میزان درآمد یا جایگاه سازمان بستگی ندارد، بلکه احساس آرامش، دیدهشدن و فرصت رشد نیز از ارکان اساسی پایداری شغلی محسوب میشوند.
عوامل موثر بر امنیت شغلی در محیط کار
راهکارهایی وجود دارد که به شما کمک می کند علاوه بر حفظ شغل فعلیتان بتوانید با رشد و پیشرفت شخصی و کاری کمترین نگرانی را نسبت به جایگاه شغلی خود در آینده داشته باشید. بسیاری از سازمان ها حتی در بدترین شرایط اقتصادی نیز به دنبال حفظ نیروهای فعال خود خواهند بود چرا که می دانند استخدام نیروی جدید هزینه گزافی بر دوش سازمان خواهد گذاشت. با رعایت موارد که در ادامه گفته می شود دیگر نگران از دست دادن کارتان نخواهید بود.
- اهداف و مقاصد مدیران را دنبال کنید
- مهارت های ارتباطی خود را در سازمان گسترش دهید
- ارزش کاری که می کنید را به مدیران نشان دهید
- همیشه به دنبال حفظ منافع سازمان باشید
- در انجام وظایفتان انعطاف پذیری داشته باشید
- همیشه فعال و خلاق باشید
- به دنبال افزایش دانش و مهارت های خود باشید
- از شایعه پراکنی و سخن چینی دوری کنید
- برای کمک به همکاران خود اشتیاق نشان دهید
- وقت شناسی را جدی بگیرید
بیشتر بخوانید: مدل bsc یا کارت امتیاز متوازن چیست؟

نشانههای عدم امنیت شغلی
| نشانه | توضیح |
|---|---|
| کاهش تدریجی مسئولیتها | وظایفی که قبلاً بر عهده شما بود، بدون دلیل مشخص به دیگران واگذار میشود. |
| نبود بازخورد از سوی مدیران | عملکرد شما نادیده گرفته میشود و هیچ بازخورد مثبتی (یا حتی منفی) دریافت نمیکنید. |
| قراردادهای کوتاهمدت و تمدید نامشخص | قراردادها بهصورت موقت و با ابهام در تمدید آنها بسته میشوند. |
| کاهش فرصتهای آموزشی یا ارتقا | دعوتی برای دورههای آموزشی یا پیشنهاد ارتقا شغلی دریافت نمیکنید. |
| حذف از جلسات مهم یا پروژههای کلیدی | از جلسات تصمیمگیری کنار گذاشته میشوید یا در پروژههای مهم حضور ندارید. |
| افزایش کنترل و نظارت غیرعادی | مدیران بهصورت مکرر عملکرد شما را بررسی میکنند یا اعتماد کافی ندارند. |
| کاهش ارتباط با مدیران یا همکاران کلیدی | سطح تعاملات کاری با مدیران یا همتیمیها به حداقل رسیده است. |
| افزایش حجم کار بدون پاداش یا تقدیر | مسئولیتها افزایش یافته اما پاداش، ارتقا یا قدردانی در کار نیست. |
| احساس بیانگیزگی و بیتفاوتی | علاقه و انگیزهتان برای ادامه کار کاهش یافته و احساس تعلق به سازمان ندارید. |
| رواج شایعات درباره تعدیل نیرو | در محیط کار صحبتهایی درباره کاهش نیرو یا تغییر ساختار سازمان شنیده میشود. |
امنیت شغلی چطور بر رفتار کارمندان تاثیر می گذارد؟
بدون شک داشتن شغل و درآمد یکی از مهمترین دغدغه های انسان ها از گذشته تا کنون بوده است. اگرچه در گذشته داشتن شغل صرفا به دلیل کسب درآمد برای گذران زندگی مطرح می شد اما امروزه شغلی که بتواند نیازهای معنوی افراد را نیز محقق کند به عنوان کار مطلوب عنوان می شود. همین امر باعث شده است تا افراد بیشتری در جوامع به دنبال شغلی متناسب با علایق خود باشند و امنیت روانی در محل کار و شغل مورد نظر اولویت بالاتری نسبت به درآمد برای آنها داشته باشد.
با تغییر رویکرد افراد نسبت به یافتن شغل ایده آل، سازمان ها نیز باید اقداماتی را جهت اعمال تغییرات اساسی در روند جذب و حفظ نیروهای خود داشته باشند و امنیت شغلی افراد از هر دو منظر مادی و معنوی مورد توجه قرار دهند. سازمان ها باید بدانند که نداشتن احساس امنیت شغلی در کارکنان انرژی مضاعفی از آنها می گیرد و کاهش تمرکز آنها بر انجام وظایف محوله را به دنبال خواهد داشت. همچنین در صورتی که پرسنل احساس امنیت شغلی نداشته باشند تنش میان آنها افزایش یافته و با دلهره و اضطراب زیادی در محیط کار روبرو خواهند شد.
این در حالی است که با داشتن احساس امنیت شغلی، کارکنان در سازمان ها اضطراب و استرس کمتری را تجربه خواهند کرد و در نتیجه با تمرکز بیشتر بر روی وظایف خود فرصت بیشتری برای خلق ایده های نو و خلاقانه در راستای حل مشکلات سازمانی خواهند داشت. همچنین احساس اضطراب در کارکنان موجب کاهش سرعت عملکرد آنها شده و ممکن است در این شرایط وظایف محول شده را فراموش کنند. در واقع افزایش راندمان کاری پرسنل با احساس امنیت شغلی در آنها رابطه مستقیم دارد و شرکت ها برای افزایش بهره وری خود باید به این موضوع توجه ویژه ای داشته باشند.
بیشتر بخوانید: مدیریت نسل زد Z
راهکارهای عملی برای افزایش امنیت شغلی
| راهکار | توضیح عملی |
|---|---|
| ۱. یادگیری مداوم | هر ماه زمانی را به یادگیری مهارتهای جدید شغلی اختصاص دهید (مثلاً مهارت نرمافزاری، زبان انگلیسی یا مهارت ارتباطی). |
| ۲. مسئولیتپذیری در پروژهها | داوطلب انجام وظایف چالشی شوید تا مدیران به توانایی و تعهد شما اعتماد بیشتری پیدا کنند. |
| ۳. ارتباط مؤثر با مدیر و همکاران | با برقراری ارتباط محترمانه و شفاف، جایگاه خود را در تیم تقویت کنید. حتی یک گفتوگوی ساده درباره پیشرفت کارها میتواند تأثیر زیادی داشته باشد. |
| ۴. انعطافپذیری در شرایط تغییر | اگر سازمان در حال تغییر ساختار یا فناوری است، بهجای مقاومت، یادگیری مسیر جدید را در اولویت قرار دهید. |
| ۵. نمایش ارزش خود در سازمان | دستاوردها و نتایج مثبت کارتان را مستندسازی کنید تا مدیران از میزان تأثیر شما بر اهداف سازمان آگاه باشند. |
| ۶. حفظ نگرش مثبت و حرفهای | حتی در شرایط استرسزا، آرامش و ادب خود را حفظ کنید. رفتار حرفهای، شما را از بسیاری از تصمیمهای ناگهانی در امان نگه میدارد. |
| ۷. شبکهسازی هوشمندانه | ارتباط با همکاران درون و بیرون سازمان، فرصتهای کاری و حمایتی جدیدی ایجاد میکند. |
| ۸. توجه به سلامت روان | اگر محیط کار پرتنش است، درباره دغدغههایتان با مدیر یا منابع انسانی گفتوگو کنید. امنیت روانی پایهی امنیت شغلی است. |
نتیجه گیری
همانطور که از ابتدای مقاله توضیح داده شد امنیت شغلی یا job security به معنی این است که شما بتوانید علاوه بر داشتن ثبات شغلی، برای آینده شغلی خود برنامه ریزی کرده و قادر باشید جایگاه شغلی خود را در سال های آینده به راحتی متصور شوید. به زبان ساده با داشتن امنیت شغلی کمتر نگران از دست دادن شغل و بیکار شدن خواهید بود. از آنجایی که شرایط اقتصادی تنها یکی از عوامل موثر در امنیت شغلی افراد است، لذا با تقویت و در نظر گرفتن سایر عوامل مانند بهبود عملکرد شخصی خود قادر هستید حتی در زمان رکود اقتصادی شغل خود را حفظ کنید.
پرسشهای متداول درباره امنیت شغلی
امنیت شغلی دقیقاً به چه معناست؟
امنیت شغلی به معنای اطمینان نسبی از تداوم اشتغال در یک موقعیت کاری است. یعنی فرد بتواند بدون ترس از بیکار شدن، برای آینده شغلی خود برنامهریزی کند و از ثبات نسبی در محیط کار برخوردار باشد.
مهمترین عوامل مؤثر بر امنیت شغلی کداماند؟
عوامل متعددی بر امنیت شغلی تأثیر دارند؛ از جمله عملکرد شخصی و میزان مسئولیتپذیری، رفتار مدیران سازمان، وضعیت اقتصادی جامعه، امنیت روانی در محیط کار و فرصتهای رشد شغلی.
چطور میتوان امنیت شغلی خود را افزایش داد؟
با یادگیری مداوم، تقویت مهارتهای ارتباطی، حفظ نگرش مثبت، انعطافپذیری در برابر تغییرات، و ایجاد ارتباط مؤثر با مدیران و همکاران میتوانید امنیت شغلی خود را بهطور چشمگیری افزایش دهید.
نبود امنیت روانی چه تأثیری بر شغل دارد؟
نبود امنیت روانی باعث ایجاد استرس، کاهش تمرکز، افت عملکرد و حتی تصمیم به ترک شغل میشود. احساس دیدهشدن و ارزشمندی از سوی مدیران برای حفظ تعهد و انگیزه کارکنان حیاتی است.

3 پاسخ
کدوم امنیت شغلی، هرجا رو میبینی در حال تعدیل نیرو هستن
ممنون از مقاله خوبتون. چند راهکار عملی هم اگر به عنوان مثال بیان می شد خیلی به فهم بهتر موضوع امنیت شعلی کمک می کرد.
درسته اوضاع کار خوب نیست اما نیروی متخصص هنوز جایگاه خودش رو داره. اگر کسی تعدیل میشه تخصص کلافی نداره.