تعریف خلاقیت مدیران؛ 4 نوع خلاقیتی که مدیران سازمان ها به آن احتیاج دارند

خلاقیت مدیران را می توان تفکر و بینشی اصیل و درونی دانست که وجود آن همیشه تازه و بدیع است. برخی افراد خوش شانس به طور طبیعی با خلاقیتی که در ذاتشان است به دنیا می آیند و برخی دیگر نیز بر اثر تشویق دیگران و همچنین قرار گرفتن در موقعیت های مناسب به تفکر خلاقانه روی می آورند. اما این همه ماجرا نیست بخش اعظم خلاقیت و تفکر خلاقانه را می توان با بهره مندی از برخی استراتژی های مناسب به وجود آورد و ارتقاء بخشید. بنابراین اگر به دلایلی فکر می کنید که انسان خلاقی نیستید همین تصور منفی نه تنها خلاقیت شما را سرکوب می کند بلکه باعث عدم پیشرفت شما نیز می شود.

منظور از خلاقیت در مدیریت چیست؟

پیشتر اشاره کردیم که به صورت کلی منظور از خلاقیت و نوآوری چیست. بر همین اساس، تعریف خلاقیت مدیران هم ارائه می‌شود با این تفاوت که این مفهوم در حوزه‌های مخصوص مدیریتی است. در واقع نوآوری خلاقیت در مدیریت به واسطه شیوه مدیریت، شرایط، توانایی شخص مدیر، حیطه‌های تسلط مدیریت روی کارکنان در سازمان، میزان Creativity یا خلاقیت و… می‌تواند تاثیرات متفاوتی داشته باشد. خلاقیت مدیریتی به‌طور خلاصه یعنی: مجموعه ایده‌های جدیدی که در صورت پیاده سازی، می‌تواند روی عملکرد کارکنان شما تاثیر گذار باشد و در نهایت باعث شود که سازمان به هدفی که شما به عنوان مدیر در نظر دارید، پیش برود. مثلا شما با اجرا کردن یک ایده جدید روی ساعات کاری کارکنان تاثیر می‌گذارید و بدین شکل بهره‌وری سازمان خود را افزایش می‌دهید.

یک نکته مهم در تعریف خلاقیت مدیران وجود دارد. متاسفانه برخی افراد به اشتباه تصور می‌کنند که منظور از خلاقیت مدیریتی پیاده کردن یک ایده برای اولین بار در سازمان است. البته این دیدگاه اشتباه نیست اما شما با مشاهده الگوهای موفقی که در سازمان‌های دیگر اجرا شده‌اند و شخصی سازی آن‌ها بر اساس شرایط کاری خودتان، می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

4 نوع خلاقیتی که مدیران سازمان ها به آن احتیاج دارند

خلاقیت یعنی به کارگیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید. تداوم حیات سازمان ها به بازسازی آنها بستگی دارد بازسازی سازمان ها از طریق هماهنگ کردن اهداف با وضعیت روز و اصلاح و بهبود روش های حصول این اهداف انجام می شود. چه کسی نوآوری می کند؟ هر انسان مدیر یا غیر مدیری از استعداد برخوردار است، بنابراین نباید آن را فقط در انحصار مدیران خاصی باشد زیرا آنچه که محکم تر از وجود استعداد خلاقیت است جلوگیری از عوامل بازدارنده ظهور آن است که در صورت آزاد سازی ذهن از پیش فرض ها و الگو های زنجیرهای ذهنی در مدت کوتاهی توان به کارگیری فکر های نو در عمل را می توان دو برابر افزایش داد. امروزه در سازمان های نیاز به وجود انواع ابداع ها وجود دارد و می توان چهار نوع خلاقیت را از یکدیگر بازشناخت: خلاقیت عملی، خلاقیت ذهنی، خلاقیت هنری و خلاقیت غیرکلامی.

خلاقیت عملی و خلاقیت مدیران

امروزه بیشتر به مهندسانی نیاز داریم که به جای دانش فنی دارای فکری خلاق باشند. مدیران موفق بسیاری هستند که علت توفیقشان تفکر به صورت غیر سنتی است. به اطراف خود نگاه کنید. آیا می توان به جای دستمال کاغذی از کالای جایگزینی استفاده کرد؟ آیا می توان برای جلوگیری از ناراحتی معده، داروها را از طریق پوست جذب بدن نمود؟ این گونه تفکر روشی است که در آنچه عملا وجود دارد و به کار می رود تردید می کنید و به فکر جایگزین بهتری برای آن می افتید. از این طریق به ورزش ذهنی بپردازید و قدرت عملی خود را پرورش دهید. در مورد آن چه که در حال حاضر وجود دارد تفکر کنید و به فکر راه های بهتر و جانشین های مطلوب تر باشید خلاقیت مدیران. 

خلاقیت ذهنی

به جرات می توان گفت امروزه هر مدیری نیازمند به ذهنی خلاق است، ذهنی که بتواند او را به ایده های جدید راهنمایی کند. برای موفقیت در تمامی زمینه های مدیریت باید از ذهنی بهره گرفت. به عنوان مثال در ارتباطات باید به طرق جدید بیاندیشیم. آیا نمی توان نشانه ها و علایم جدیدی وضع کرد که انتقال اطلاعات را سهل تر و ساده تر سازد؟ آیا اکنون زمان آن فرا نرسیده است که همان تحولی که ریاضیات جدید را به وجود آورد در سایر زمینه ها نیز ایجاد گردد.

مقالات مرتبط: شیوه های پرورش خلاقیت

خلاقیت هنری مدیران

مهم نیست که در چه سازمانی به مدیریت اشتغال دارید و در چه زمینه ای کاری می کنید، هنر به عنوان یکی از ارکان اصلی زندگی آدم در کار و حرفه شما جایگاهی والا دارد. موسیقی ، شعر ، نقاشی و سایر هنرها ریشه در روح انسان دارند و باعث تلطیف روان او می شوند. جنبه های مختلف هنری را می توان در کار تبلور داد و به گونه ای مؤثر از آنها بهره گرفت. هنری تنها در معماری ساختمان و نقاشی و … به کار نمی آید، بلکه در طراحی صنعتی و فنی نیز کاربرد دارد. یکی از کارخانه هایی که به موتورهای مولد نیرو اشتغال دارد از نظر هنری تلاش بسیار کرده است تا شکل و ابعاد موتورها از زیبایی و توازن برخوردار باشد و بتواند در ذهن خریدار تصویر زیبا و دلنشینی را از یک مولد پرقدرت تداعی کند.

خلاقیت غیرکلامی مدیران

اگر بزرگسالان نیز می توانستند چون کودکان به تخیلات آزاد بپردازند و اندیشه خود را در دنیای خیالات به جولان و پرواز در آورند؛ شاید دنیا به گونه ای دیگر توسعه می یافت. در سازمان گاهی لازم است انسان خود را از قید و بند تفکر سنتی و استدلالی رها سازد و به خیال پردازی مشغول شود . امروزه سازمان ها به خیال پردازی علمی و خلاق نیاز دارند تا بتوانند در عرصه رقابت پیشتاز باشند.

ویژگی‌های مدیران خلاق

برای داشتن خلاقیت در مدیریت کسب و کار، ممکن است اولین راهی که به ذهن شما برسد، تقلید از مدیران خلاق باشد. در واقع داشتن یک فرمول کلی که بتواند شما را در مسیر درست قرار دهد، می‌تواند راهگشا باشد؛ چرا که ایده‌های خلاق محصول ویژگی‌های شخصیتی مهم و مخصوصی است. این فاکتورهای رفتاری طی تحقیقات بدست آمده‌اند و طبق آن‌ها می‌توان گفت که افراد دارای این ویژگی‌ها شانس بیشتری برای ایده پردازی خلاقانه دارند. در ادامه ویژگی‌های برجسته مدیران خلاق را ذکر می‌کنیم.

• شجاعت: جسور هستند و می‌توانند کارها را به شیوه متفاوت انجام دهند.
• ساختار شکن: منظور از ساختار شکنی جنبه مثبت آن است؛ بدین معنا که همیشه خود را در چهارچوب‌ها نمی‌گذارند.
• تک بعدی نیستند: خیلی اوقات خلاقیت در محیط کار بسته به مشاهدات و تجربیات شما در محیط خارج از کار اتفاق می‌افتد.
• شنونده خوبی هستند: مدیران خلاق معمولا زمانی را به شنیدن دیدگاه‌های کارکنان، ارزیابی فعالیت سازمان‌های رقیب و… اختصاص می‌دهند.
• رویا پردازی: برخلاف برخی افراد که رویا پردازی را یکی از فعالیت‌های معمول کودکان می‌دانند، مدیران خلاق معمولا ذهنی بشدت رویا پردازی دارند.
• رژیم غذایی: شاید برای شما جالب باشد اما واکنشات بیوشیمیایی بدن تاثیر مستقیمی روی میزان خلاقیت ذهن شما دارد. رژیم غذایی سالم، مصرف نکردن الکل و دخانیات می‌تواند روی کارکرد صحیح نورون‌های مغز شما و در نتیجه ایده پردازی خلاقانه تاثیر زیادی داشته باشد.

نقش خلاقیت و نوآوری در تحول و تغییر سازمانی

به صورت خلاصه افزایش راندمان یک سازمان می‌تواند در نتیجه نوآوری اتفاق بیفتد. مثال‌های زیادی در رابطه با چگونگی تأثیرگذاری یک ایده خلاقانه در سازمان وجود دارد. فرض کنید شما در نظر دارید تا در مورد روش‌های کاری جدید، مثلا در رابطه با ارائه محصولات با کارکنان خود صحبت کنید و دانش آن‌ها را به روز کنید. از طرفی هزینه برگزاری همایش و کارگاه که شیوه معمول صحبت و به اشتراک گذاردن این دست اطلاعات است، می‌تواند زیاد باشد.

یک راه حل خلاقانه برای اطلاع رسانی در این مورد می‌تواند بحث کردن با کارکنان در مورد شیوه‌های جدید ارائه محصولات هنگام صرف صبحانه و یا در تایم استراحت باشد. با این روش شما علاوه بر انتقال اطلاعات در یک جو صمیمانه، هزینه برگزاری کلاس‌های آموزشی را هم پرداخت نخواهید کرد. این تنها یک مثال در رابطه با تاثیر گذاری خلاقیت در سازمان شما بود. برای هر چالش و بحرانی، می‌توان ایده‌های مختلفی ارائه داد.

نقش مدیران خلاق بر خلاقیت کارکنان در سازمان

خلاقیت و نوآوری در مدیریت می‌تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم روی کاهش هزینه‌ها، افزایش درآمد و پولسازی، جذب مشتری و… اثر داشته باشد. تاثیر خلاقیت در مدیریت کسب و کار خصوصا روی مشکلات سازمان و چگونگی حل شدن آن‌ها به ساده‌ترین شکل ممکن، اثبات شده است. نقش خلاقیت در سازمان به طول کلی در یکی از سه حوزه زیر انجام می‌شود.

افزایش تخصص کارکنان

پیش از اینکه بتوانید یک مدیر خلاق باشید و بهترین راهکار‌ها را انتخاب کنید، ابتدا باید در مورد زمینه کاری خود تخصص داشته باشید. زمانی که شما با زیر و بم کار آشنایی کامل داشته باشید، می‌توانید از دانش و تجربه خود در جهت نوآوری سازمان بهره بگیرید. شما با تزریق کردن ایده‌های خلاقانه به عنوان رهبر، تبدیل به یک الگوی ملموس برای کارکنان خواهید شد. در واقع شما باعث می‌شوید تا کارکنان مشتاق پیاده کردن تفکرات خلاقانه خود در بخش‌های کاری متفاوت، مثلا پاسخ‌دهی به ارباب رجوع، روابط عمومی، انبار و… شوند.

پرورش کارمندانی با تفکر خلاق

پشتیبانی از ایده‌های نو می‌تواند بزرگ‌ترین سکوی پیشرفت سازمان شما به وسیله تفکرات خلاقانه باشد. بدین منظور شما حتما باید ابتدا گوش شنونده ای برای شنیدن پیشنهادات جدید کارکنان داشته باشید. نتیجه این رویه می‌تواند باعث ایجاد رقابت سالم بین کارکنان برای ایده پردازی های خلاقانه شود. در این بین شما بهترین ایده‌ها را انتخاب می‌کنید و سازمانتان پیشرفت خواهد کرد.

انگیزه دادن به کارکنان

به باور برخی کارشناسان مهم‌ترین و راحت‌ترین حوزه برای تزریق ایده‌های جدید و افزایش بهره‌وری، انگیزه دادن به کارکنان است. منظور از انگیزه دادن می‌تواند تشویق کارکنان، گذراندن وقت با آن‌ها، ترتیب قرار ملاقات خارج از فضای کار، صمیمیت با آن‌ها و… باشد. اگر انگیزه کارکنان برای انجام وظایفشان بالا باشد نه تنها شاهد عملکرد بهتر و تعامل بیشتر هستیم، بلکه بسیاری از مشکلات سازمان به دست خود کارکنان حل خواهد شد؛ چرا که آن‌ها مشتاق صرف انرژی برای پیشرفت سازمان هستند.

جمع بندی خلاقیت در مدیریت

خلاقیت در مدیریت یکی از نکات ظریف در مبحث کنترل و مدیریت جدید است که باعث می‌شود سازمان‌ها با استفاده از ایده پردازی‌های جدید، به پیشرفت برسند. این پیشرفت می‌تواند در حوزه‌های متفاوتی مثل بازاریابی، خط تولید، تبلیغات، فروش و… باشد. استفاده از خلاقیت کارکنان با بررسی مدیر، می‌تواند تاثیر شگرفی را روی یک سازمان بگذارد.